Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), üstlendiği projeler ve iyileştirme çalışmalarıyla 81 ili kapsayan çalışmalarına devam ediyor. DSİ, 2022 yılı içinde 62 adet baraj, 19 adet gölet ve bent, 50 adet yeraltı depolaması, 10 adet HES, 13 adet içmesuyu, 2 adet atıksu, 53 adet sulama, 133 adet taşkın koruma, 32 adet toplulaştırma projesi olmak üzere Türkiye geneli toplam 374 adet projeyi bitirmeyi hedefliyor.
1954 yılında teşkilatlanarakTürkiye’de taşkın koruma, sulu ziraati yaygınlaştırma, baraj inşaatı, hidroelektrik enerji üretme ve büyük şehirlere içme suyu temininin yanı sıra belediye teşkilatı olan yerleşim yerlerine içme suyunu getirmek için faaliyetlerini sürdüren Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), önemli projeler gerçekleştirmeye devam ediyor. Makina Market olarak DSİ Genel Müdürü Prof. Dr. Lütfi Akça ile kurum faaliyetleri hakkında kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdik.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? DSİ’deki görev ve sorumluluk alanlarınız nelerdir?
1981 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), İnşaat Fakültesinden İnşaat Mühendisi olarak mezun oldum. Aynı yıl İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümünde akademik kariyerime başladım, Çevre Mühendisliği alanında 1988 yılında doktoramı tamamlayarak, 1990 yılında ise çalışmalarıma doçent unvanıyla devam ettim. 1992 yılında, bir yıl süreyle ABD Cornell Üniversitesinde Çevre alanında doktora sonrası araştırmalar yaptım. 2001-2007 yılları arasında İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümünde Profesör ve aynı zamanda Ana Bilim Dalı Başkanı olarak görev yaptım. Akademik çalışmalarımın dışında çevre (su, atıksu, çevresel etki değerlendirme, atık yönetimi) konularında İSKİ, Belediyeler, Çevre ve Orman Bakanlığı, TÜBİTAK-MAM gibi kamu kurumları ve özel sektör için danışmanlık yapıp, çok sayıda uygulama projesini yöneterek görev aldım.
2010 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı, 2011 yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı olarak görevlendirildim ve 2016 yılı şubat ayına kadar bu göreve devam ettim. Bu dönemde görev yaptığım Bakanlıkların kurumsal kapasitelerinin, özellikle iç denetim sisteminin geliştirilmesi suretiyle verimlilik ve bütçe performanslarının artırılması, iş süreçlerinin iyileştirilmesi ve bilişim altyapısının geliştirilmesi suretiyle bürokrasinin azaltılması ve hizmetlerin hızlandırılması konularına yoğunlaşarak yatırım ve hizmetlerde performansın artırılmasına katkılar sağladım. 16 Şubat 2016 tarihinde Başbakan Başmüşaviri olarak görev yaptım.
08.10.2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2018/196 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Cumhurbaşkanlığı Yerel Yönetim Politikaları Kurulu Üyeliğine atandım ve Kurul üyeliğim halen devam ediyor. Çorum Eğitim ve Kültür Vakfı (ÇEKVA) Yönetim Kurulu Başkanlığının yanı sıra birçok Vakıf, Dernek ve Sivil Toplum Kuruluşlarında hem Yönetim Kurulu üyelikleri hem de Denetim Kurulu üyeliklerinde bulunuyorum. 06.05.2022 tarihinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne (DSİ) atandım.
Türkiye genelinde yaptığınız başarılı projelere şahit oluyoruz fakat DSİ’nin faaliyet alanlarını ve kapsamını en doğru şekilde yansıtmak için bu konu hakkında bizleri bilgilendirir misiniz?
DSİ faaliyet alanı oldukça geniş bir kurum. DSİ, ülkemizde su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi, kullanımı ve yönetimi, su kaynaklarının araştırılması ve kalitesinin izlenmesi ile sulama ve drenaj tesisleri yapılarak sulu tarım alanlarının arttırılması konusunda çalışmalar yapıyor. Teknik anlamada ekonomik tarımın yapılmasını engelleyecek toprak koruma ve sulama tedbirlerinin alınmasını güçleştirecek şekilde parçalanmış ve şekiller bozulmuş parselleri Arazi Toplulaştırma Projesi kapsamında gerekli olan her türlü alt yapının tamamlanarak bir araya getirilmesi amacıyla çiftçi ailelerinin yaşam düzeyini yükseltecek teknik, ekonomik ve sosyal tedbirlerini almaya devam ediyoruz. Yerleşim yeri ve tarım alanlarında taşkın ve rüsubat kontrolü, baraj ve hidroelektrik santraller yapımı ile hidroelektrik enerji üretimi ve şehirlerin içme-kullanma ve endüstri suyu ihtiyacı temini işleri için gerekli etüt, gözlem ve analizler ile planlamalarını yapıyoruz. Arazide toplanan çeşitli hidrometrik (su seviyesi, debi, sediment, su kalitesi, kar vb. ölçümleri) verilerin kontrol ve analizlerini yaparak su veri tabanında yayınlanması sağlanıyor.
Türkiye genelinde DSİ’nin toplam kadrosu hakkında bilgi verir misiniz?
Türkiye genelinde 81 ilimizi kapsayacak hizmetlere yer veriyoruz. Bu hizmetlerimizi gerçekleştirirken geniş bir ekibe ihtiyacımız oluyor. Bu kapsamda DSİ,8.981 memur, 13.566 sanat sınıfı personeli ile toplamda 23.570 personel ile çalışmalarına devam ediyor.
2022 yılının 10 ayını geride bıraktık. DSİ’nin bu dönemde gerçekleştirdiği projeler hakkında bilgi alabilir miyiz?
Tüm canlılar için yaşamsal öneme sahip olan su kaynaklarını bilim ve tekniğe uygun olarak kullanıma sunmak su ve ilgili toprak kaynaklarımızın çevre duyarlılığı ve sürdürülebilirlik esasları dahilinde geliştirilmesini sağlamak üzere çalışmalarımız tarım, enerji ve hizmet sektörlerinde artarak devam ediyor.
Bu doğrultuda kuruluşumuz, 2021 sonuna kadar 16.694 tesisi hizmete aldı. Bu tesislerle; 179.845,49 hm3 (Hektometreküp) suyun depolanması, 6.853.414 hektar alanın sulamaya açılması, 6.021.970 hektar alanın toplulaştırılması, 4.896,99 hm3/yıl içmesuyu temini, 31.712318 MW kurulu güçle, 109.520,31 milyon kWh enerji üretimi gerçekleştirildi.
2022 yılında bulunduğumuz döneme kadar hangi projeleri tamamladınız? Tamamlanan projeler ile Türkiye’nin hangi bölgelerine ne gibi faydalar sağladınız?
DSİ Genel Müdürlüğü olarak 26 Bölge Müdürlüğüne bağlı 81 ilimizde faaliyetleri yürütmeye devam ediyoruz. Bu faaliyetler için 2022 yılı için sene başı 20,40 milyar TL yatırım sermaye bütçesi tahsis edilerek, ek bütçe ile verilen ilave ödenekle revize ödeneğimiz 33,78 milyar TL’ye ulaşmıştı. Bu ödeneğin 23,5 Milyar TL’si harcanarak Eylül ayı itibarıyla 41.113 hektar tarım arazisi sulamaya açıldı. 291.763 hektar tarım arazisinde ise arazi toplulaştırma işlemleri tamamlanarak çeşitli yerleşim birimlerine yıllık 71 milyon metreküp içmesuyu temini sağlandı. Bu çalışmalara ek olarak 41 adet taşkın tesisi ve 26 adet yer altı depolaması ve suni besleme tesisimiz tamamlandı.
2022 yılı hedefleriniz kapsamında konuşursak, yıl sonu hedefleriniz nelerdir? Bu hedeflerinizin yüzde kaçını tamamladınız? 2023 yılı hedefleriniz nelerdir?
2022 yılı için 62 adedi baraj, 19 adedi gölet ve bent, 50 adedi yeraltı depolaması, 10 adedi HES, 13 adedi içmesuyu, 2 adedi atıksu, 53 adedi sulama, 133 adedi taşkın koruma, 32 adedi toplulaştırma projesi olmak üzere toplam 374 adet tesisin bitirilmesi planlandı. Bu tesislerle; 2.948,25 hm3 (hektometreküp) suyun depolanması, 105.538 hektar alanın sulamaya açılması, 749.252 hektar alanın toplulaştırılması, 128,62 hm3/yıl içmesuyu temini, 665,92 MW kurulu güçle, 2.267,58 milyon kWh enerji üretimi gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Ayrıca Ülkemizde taşkın afetlerinin önlenmesi, meydana gelen doğal afetler, orman yangınları, yurtdışında yapılan faaliyetler ile yurt içinde idari imkanlarla yapılan her türlü makinalı çalışmalara devam ediliyor.
2023 yılı DSİ Genel Müdürlüğü bütçesi toplam 51,14 Milyar TL ödenek planlanmış olup bunun 42,08 Milyar TL si sermaye giderleri için ayrıldı. Bu ödeneklerle DSİ Genel Müdürlüğü olarak kuruluşundan 2023 yılı sonuna kadar toplam 17.647 tesisi tamamlayarak 183.026,58 hm3 (hektometreküp) suyun depolaması, 7.122.366 hektar (2.290.000 hektarı mülga KHGM tarafından tamamlandı) arazinin sulu tarıma açılması, 7.826.752 hektar arazi toplulaştırma tapu tescili, 5.184,35 mh3/yıl içmesuyu, 20.571,55 MW kurulu güç ve 113.118308 milyon kWh enerji üretimini gerçekleştirmiş olacağız.
2022 yılı içinde tamamlanması hedeflenen projelerin toplam bedeli ne kadar?
DSİ olarak içinde bulunduğumuz 2022 yılında yaklaşık 374 adet projenin tamamlanmasını hedefliyoruz. Planlanan projelerin toplam maliyeti ise yaklaşık 35,11 Milyar TL olarak görülüyor.
DSİ’nin yaptığı yatırımların kapsamını merak ediyoruz. Kurum yapılanmasında önemli bir değişiklik oldu mu? Bunun yanında iş makinesi yatırımında neler yaptınız?
DSİ; Depolama, Sulama, Arazi Toplulaştırma, İçmesuyu, Arıtma, Taşkın ve Enerji tesisleri inşa ediyor. 2003-2022 yılları arasında 3.204 adet toplu makinalı çalışma yapılarak 2022 yılı DSİ birim fiyatlarıyla 17,3 Milyar TL katkı sağlandı. 2022 yılı Haziran ayı itibarıyla 177 adet toplu çalışma başlatarak, 555 Milyon TL’lik katkı sağladık. 2022 yılı Aralık sonu itibariyle bu çalışmalarda katkının 1 milyar TL’ye ulaşması hedefliyoruz.
Son zamanlarda basına yansıyan haberlerden DSİ’nin yeni yatırımlar yaptığını görüyoruz. İş makinesi kısmında kurum olarak yaptığınız yatırımların öneminden bahseder misiniz? Bu yatırımları hangi amaçla gerçekleştiriyorsunuz?
Makine parkımız, alanında en kaliteli iş makinesi markalarından oluşuyor. Yeni İş makinesi yatırımlarımızla parkımızı genç ve dinamik halde tutuyoruz. Bu sayede kurumumuz, faaliyetlerine en iyi şekilde devam edebiliyor. Parkımıza katılan yeni satın aldığımız ekipmanların dağılımından bahsedersem; 190 adet Hidromek HMK 310 LC paletli ekskavatör, 90 adet Hidromek uzun bomlu HMK 390 LC LR paletli ekskavatör, 190 adet Ford 3542D inşaat kamyonu satın aldık. Bu yatırımlarımızın yanında dozer ve treyler çekicisi yatırımlarımızın da satın alım süreci devam ediyor.
Yapılan yeni yatırımlar ile makine parkınız ne kadar gençleşti?
Yaptığımız yatırımlar ile makine parkımızı gençleştirmeye devam ediyoruz. Bünyemizde şu anda 650 adet iş makinesi bulunuyor, 2022 yıl sonuna kadar 470 adet yeni makinenin parkımıza katılmasıyla birlikte parkımızdaki 10 yaş altındaki iş makinesi oranını %51 den %86’ya çıkmış olacak.
