Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), 2025’in üçüncü çeyreğine ilişkin İnşaat Sektörü Analiz Raporu’nu yayımladı. Rapora göre sektör, yılın ikinci çeyreğinde %10,9 büyüyerek ekonominin üzerinde performans sergiledi. Nominal inşaat harcamaları 2,29 trilyon TL’ye ulaşırken, reel büyüme %20,2 oldu. Raporda, özel sektörün zayıf talep karşısında temkinli kaldığı, yatırımların ise ağırlıklı olarak kamu kaynaklı olduğu vurgulandı.
TMB’nin raporuna göre sektör, 2025’in ikinci çeyreğinde üst üste 11 çeyrek dönem büyüme kaydetti. TÜİK verileri, inşaat harcamalarının nominal olarak %48,1 artışla 2,29 trilyon TL’ye ulaştığını ve reel olarak %20,2 büyüdüğünü gösterdi. Raporda, yatırımların ağırlıklı olarak kamu kaynaklı olduğu vurgulanırken, gayrimenkul sektöründe ise sınırlı da olsa büyüme eğiliminin devam ettiği ifade edildi. 2025 yılı ikinci çeyreğinde gayrimenkul faaliyetleri %2,6 büyüyerek sınırlı bir performans sergiledi.
Ciro endeksi verileri de inşaatın ekonomik aktivitedeki payının arttığını ortaya koydu. Ağustos 2025’te sanayi, ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerini kapsayan toplam ciro endeksi yıllık %36,7 artarken, inşaat ciro endeksi %53,2 yükseldi. İnşaat üretim endeksi ise yıllık bazda %25 artışla büyüme trendini sürdürdü. Bina inşaatı %26,6, bina dışı yapılar %17,4 ve özel inşaat faaliyetleri %25,1 arttı. Bu veriler, konut ve ticari yatırımlarda talebin devam ettiğini ve kamu projelerinin sektöre istikrarlı destek sağladığını gösterdi.
Yönetmelik değişiklikleri dijitalleşme ve şeffaflığı öne çıkarıyor
Raporda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Eylül ayında yayımlanan “Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması ve Kayıtlarının Tutulması” ile “Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelik” değişikliklerinin sektörde önemli yenilikler getirdiğine dikkat çekildi. Şantiye şeflerinin günlük ilerleme, kullanılan iş makineleri ve çalışan sayısı verilerinin dijital sistemde kayıt altına alınması hedefleniyor. Bu uygulamanın, dijital dönüşüm, şeffaflık ve verimlilik açısından önemli bir adım olduğu vurgulandı.
Yapı müteahhitlerinin sınıflandırılmasına ilişkin düzenlemeler, firmaların mali ve teknik kapasitesine göre yetkilendirilmesini ve yeterlik sisteminin güçlendirilmesini hedefliyor. Raporda, müteahhitlik kriterlerinin esnetilmesinin, güvenli yapılaşma ve yapı kalitesi açısından risk oluşturabileceği uyarısı yapıldı.
Türkiye, yurt dışı müteahhitlikte dünya ikinciliğini koruyor
Türk inşaat sektörü, uluslararası projelerdeki güçlü konumunu 2025’in ilk dokuz ayında da sürdürdü. Ocak-Eylül döneminde 128 yeni proje üstlenilerek 9,2 milyar ABD Doları tutarında iş yapıldı. 1972’den bugüne toplam proje sayısı 12.665’e, toplam proje değeri ise 546,5 milyar ABD Doları’na ulaştı.
En fazla iş üstlenilen ülkeler arasında 4 milyar dolarla Romanya ilk sırada yer alırken, Irak 1 milyar dolarlık proje ile ikinci sırada yer aldı. Türk müteahhitler, ENR (Engineering News Record) Dergisi’nin “Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi” listesinde 45 firma ile ikinci sıradaki yerini korudu. İlk 100 firma arasında 8 Türk firmasının yer alması, sektörün küresel rekabet gücünü gözler önüne serdi.
Konut satışları yılın zirvesine ulaştı, fiyatlar reel bazda geriliyor
2025 Eylül ayında Türkiye genelinde konut satışları yıllık %6,9 artışla 150.657’ye ulaştı. Ocak-Eylül döneminde toplam satışlar 1.128.727’ye çıkarak geçen yılın aynı dönemine göre %19,2 artış gösterdi. İstanbul, 24.119 satışla ilk sırada yer alırken Ankara ve İzmir onu takip etti. İpotekli satışlar %34,4 artışla 21.266’ya yükseldi ve toplam satışlardaki payı %14,1 oldu. Konut Fiyat Endeksi (KFE) Eylül ayında aylık %1,7 artışla 195,7 seviyesine ulaşırken, yıllık bazda nominal %32,2 artış kaydedildi. Ancak reel bazda %0,8 düşüş, fiyat artışlarının enflasyonun gerisinde kaldığını gösterdi.
Yabancılara konut satışları geriliyor
Yabancılara yapılan konut satışları %7,7 düşerek 1.867 adet seviyesinde gerçekleşti. En çok satış yapılan iller İstanbul, Antalya ve Mersin oldu. Yabancı alıcılar arasında Rusya, İran ve Irak vatandaşları ilk sırada yer aldı.
Küresel ekonomik belirsizlikler ve finansmana erişim sorunları büyümeyi etkiliyor
Rapora göre, jeopolitik riskler, yüksek maliyetler ve finansal sıkılaşma, küresel ölçekte inşaat faaliyetlerinde temkinli bir duruşa yol açtı. Kamu yatırımlarındaki yavaşlama büyümeyi sınırlarken, Türkiye’de kamu destekli projeler sektörde üretim ve istihdam açısından dengeleyici rol oynadı.
Firmalar için en büyük sorunlardan biri yüksek maliyetli ve sınırlı finansman koşulları oldu. Konut kredi faizlerinin yüksek seyretmesi, özel sektör yatırımlarının yavaşlamasına ve yeni projelerin ertelenmesine neden oldu. Bu durum, büyümenin büyük ölçüde kamu kaynaklarına bağlı şekilde sürmesine yol açtı.
İnşaat maliyetleri artış trendini koruyor, yeni konut arzı sınırlı
Malzeme, işçilik ve enerji fiyatlarındaki yükseliş sektörde baskı yaratmaya devam ediyor. İthal girdilere bağımlılık ve küresel jeopolitik gelişmeler maliyetleri artırıyor, bu durum özellikle özel sektör yatırımlarında temkinli yaklaşımlara yol açıyor. Yeni konut arzı ise yüksek faiz oranları ve artan üretim maliyetleri nedeniyle sınırlı kaldı. Talep canlılığını korusa da arz-talep dengesizliği özellikle büyükşehirlerde derinleşiyor.
