DÜNYANIN VE TÜRKİYE’NİN EN ÖNEMLİ İNŞAAT FİRMALARINDAN BİRİ OLAN YAPI MERKEZİ, YURTDIŞINDAKİ PROJELERİNİ TÜM HIZIYLA SÜRDÜRÜYOR. FİRMA SON OLARAK, TÜRK MÜTEAHHİTLERİN YURT DIŞINDA ALDIĞI EN BÜYÜK BEDELLİ PROJELERDEN BİRİ OLAN VE KATAR’IN BAŞKENTİ DOHA’DA YAPILAN DOHA METRO PROJESİ’Nİ TAMAMLADI. BU KAPSAMDA YAPI MERKEZİ’NİN KATAR ÜLKE MÜDÜRÜ VE DOHA METROSU PROJESİNİN YÖNETİM KURULU ÜYESİ RAMİH MUŞTU İLE PROJE HAKKINDA KONUŞTUK.
Yapı Merkezi, Türk müteahhitlerin yurt dışında aldığı en büyük bedelli projelerden biri olan ve Katar’ın başkenti Doha’yı uçtan uca bağlayan Doha Metro Projesi’ni ALYSJ ortaklığıyla tamamladı. Altın Hat adı verilen metro projesi 10 yeraltı metro istasyonu, 1 acil çıkış yapısı, 25 kilometre ikiz tünel ve 24 adet çapraz bağlantı koridorundan oluşuyor. Proje kapsamında 3.5 milyon m3 kazı çalışmasının yanı sıra 950.000 m3 beton döküldü ve 195.000 ton inşaat demiri kullanıldı. Toplam maliyeti 3.5 milyar doları aşan metro hattı, 2022’de yapılacak olan FİFA Dünya Kupası’da dikkate alınarak planlandı. Metro hattı, dünyanın dört bir yanından gelerek ülkelerinin müsabakalarını takip etmek isteyen futbolseverler içinde rahat ve konforlu bir toplu ulaşım sağlayacak.
DOHA METROSU PROJESİ’NİN HAKKINDA DETAYLI TEKNİK BİLGİ VEREBİLİR MİSİNİZ?
Doha Metrosu Projesi, Katar’ın başkenti Doha’yı bir uçtan öbür uca, yer altından ve yer üstünden birbirine bağlayan bir altyapı ve toplu ulaşım projesidir. Doha Metrosu Projesi kapsamında Kırmızı Hat, Yeşil Hat ve Altın Hat inşaa edilerek halkın kullanımına açıldı. Yapı Merkezi olarak, 10 yeraltı metro istasyonu, 1 acil çıkış yapısı, 25 kilometre ikiz tünel ve 24 adet çapraz bağlantı koridorundan oluşan ve tüm sistemin en büyük ve kritik ayağı olan Altın Hat’tı üstlendik. Bu hat Doha’nın en turistik ve tarihi değeri yüksek yerlerinden geçtiği için, aynı zamanda “Tarihi Hat” olarak da adlandırılıyor. Altın Hat, bizim de yer aldığımız ALYSJ Ortaklığı tarafından inşa edildi. ALYSJ Ortaklığı’ndaki diğer ortaklarımız arasında Yunanistan’dan Aktor S.A., Hindistan’dan Larsen & Toubro, ülkemizin köklü taahhüt firması STFA ve Katar’dan Al Jaber Engineering firmaları yer alıyor. Proje kapsamında 3.5 milyon m3 kazı çalışmasının yanı sıra 950.000 m3 beton döküldü ve 195.000 ton inşaat demiri kullanıldı. Projenin tüm kaba yapı işleri, yapısal elektro mekanik işleri ve mimari/ince işler, ALYSJ JV ve bağlantılı yerel ve global çözüm ortaklarımız tarafından üstlenildi. 2014 yılında başladığımız ve hızlandırılmış bir programda ilerleyen projemizi 2019 yılının Kasım ayında büyük bir başarıyla işveren Katar Demiryolları’na teslim etmiş bulunuyoruz. O günden bu yana da sorunsuz bir şekilde hizmet veriliyor. Mevcut durumda, kesin kabul işlemleri de devam ediyor.
DOHA METROSU PROJESİ’NİN KATAR İÇİN ÖNEMİ NEDİR?
Doha Metrosu Projesi, her şeyden önce stratejik bir prestij projesidir. Katar Devleti, bu ebatta bir metro projesini sorunsuz, bütçesi içinde kalarak ve planlanan süreler içinde hayata geçirebileceğini ispat ediyor. Ayrıca teknik ve yönetimsel yeterliliğini tüm dünyaya gösteriyor. Prestij projesi olduğu kadar, önemli bir misyonu da olan Doha Metrosu Projesi planlanırken 2022 yılında gerçekleşecek FIFA Dünya Kupası dikkate alındı. İnşa edilecek metro istasyonlarının futbol müsabakalarının gerçekleşeceği stadyumlara yakın olmasına özen gösterildi. Dünya Kupası sırasında, milli takımlarının karşılaşmalarını izlemeye gidecek taraftarların rahat ve konforlu bir toplu ulaşım tecrübesi yaşaması hedeflendi. Bu doğrultuda Katar Devleti son teknoloji bir metro ağının en doğru seçim olacağına karar verdi. Hem Katar için bir prestij projesi hem de ülkenin stratejik hedefleri doğrultusunda şehiriçi ulaşımda elzem bir ihtiyaç olduğu aşikar Doha Metro sisteminin ülkenin gelişimine ve insanların ulaşım konforuna büyük bir katkı vereceği öngörülüyor. Bugüne geldiğimizde, 2019 yılında İşveren İdare’ye teslim ettiğimiz Altın Hat, son derece yoğun bir şekilde kullanılıyor. Ayrıca seyir konforu ve işçilik kalitesiyle de göz dolduruyor. Dünya Kupası sırasında da eksiksiz bir hizmet vererek Türk müteahhitliğinin gurur kaynağı projelerinden biri olmayı sürdüreceğine inancımız tam.
YAPI MERKEZİ NEDEN BU PROJEYİ TERCİH ETTİ?
Raylı ulaşım sistemleri, Yapı Merkezi’nin inşaat sektöründe ana iş kulvarıdır. Bu sebeple dünyanın her yerinde bu konudaki projeler, yatırımlar ve ihaleler bizim ilgi alanımızda bulunuyor. Bunun yanı sıra Körfez ülkelerinden biri olan Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Dubai metrosunun inşaatını da Japon ortaklarımız ile beraber yapmıştık. Bölgede bu tür yatırımlarda aranan yeterliliğe zaten ulaşmıştık. Bu yeterlilik ve diğer ortaklarımızın da katkısıyla Doha Metrosu’nun en önemli bölümünün bize verilmesi mümkün oldu. Ayrıca, Avrasya Tüneli gibi dünya çapında yankı oluşturan bir tünelcilik işini tamamlamış olmamız, tünel işleri çok yoğun olan bu proje için işveren idare’nin ortak girişim grubumuza duyduğu güveni pekiştirdi.
UYGULADIĞI ÖZEL BİR MÜHENDİSLİK TEKNİĞİ VAR MI? VARSA BU TEKNİK HAKKINDA BİLGİ VEREBİLİR MİSİNİZ?
İmzalanan sözleşme bedeli 3.5 milyar doları aşan Altın Hat’ta, ister istemez çok sayıda mühendislik problemiyle karşılaştık. Projeye başlarken öncelikli hedefimiz 7.15m kazı çapına sahip altı tünel kazma makinasının (TBM) lojistiğinin sağlanması ve devreye sokulmasıydı. Projeyi yetiştirebilmek için, altı TBM’in aynı anda çalışması gerekmekteydi. Bunun gerçekleştirilmesi için en üst düzey yönetici ve insan kaynağı gerekliydi. Avrasya Tüneli projemizin, gereken bu insan kaynağının sağlanmasında önemli katkısı oldu. Katar inşaat ortamında, kalite ile işçi sağlığı ve güvenliği standartları en yüksek seviyede gözetiliyor. Bundan dolayı, işler başlamadan önce uzun izin süreçleri oluyor. Bu projede gerekli tüm izinler hızla alındı ve TBM’lerin tünel kazısına sorunsuz başlaması sağlandı. TBM’lerin devreye sokulması haricinde, istasyon kazılarının kimi yerde 40 metreyi aşan derinlikleri nedeniyle farklı mühendislik çözümlerinin kullanılmasını gerekmekteydi. Zemin etüdü raporları doğrultusunda, kazı alanındaki suyun uzaklaştırılması (dewatering), gerekli yerlerde kazık ve diyafram duvar kullanımı gibi çözümlere yer verildi. Ayrıca, istasyon inşaatları ve TBM çalışmalarının koordine edilmesi ihtiyacı bazı yaratıcı çözümler geliştirmemize de sebep oldu. Mesela bir istasyonda, TBM geçişini sağlayabilmek için istasyon içinde TBM makinelerinin geçişine imkan veren köprüler yapılması gerekti. Muhtemelen dünyada bir ilk oldu. Proje ile ilgili bir başka enteresan nokta da İşveren Katar Demiryolları’nın Guinness Rekorlar Kitabı’na girecek bir girişim yapması oldu. Dünyada ilk defa bir şehirde 18 adet TBM makinesi aynı anda çalıştırılmış oldu. Bu 18 TBM’den 6 tanesi bizim projemizdeydi ve böylece kırılan rekora en çok katkıyı bizler yapmış olduk. Projenin geniş kapsamı nedeniyle, çok sayıda kurum ve kuruluş ile koordineli bir süreç gerçekleştirildi. Şehrin mevcut altyapısı ile ilgili gerekli tüm koordinasyon sağlandı. Proje boyunca bizi en çok zorlayan durumlardan birisi yaz aylarında 50 dereceyi geçen sıcaklıklardı. Başta projede görev alan personelin sağlığını korumak üzere, beton sıcaklığını istenilen seviyede tutmak ve sıcaktan etkilenebilecek ekipmanların korunması gibi konularda azami özen gösterildi. İş programları bu durumlar göz önünde tutularak tasarlandı.
YAPI MERKEZİ BÖYLE BİR PROJEDEKİ MAKİNE TEDARİKİNİ HANGİ FİRMALARDAN YAPIYOR?
Yapı Merkezi ve projeyi üstlenen ALYSJ JV Ortaklığı, proje boyunca gerek yerel, gerekse global ölçekli irili ufaklı çok sayıda makine tedariki sağlayan firma ile çalıştı. Bu makinaların başında ise tünel kazma makinaları gelmektedir. Ortaklığımız, proje için oldukça kritik öneme sahip olan bu konuyu, Alman Herrenknecht firmasıyla çalışarak çözdü. Burada önemli bir konu da şu; biz Türk ortak olarak projenin ilerleyen aşamalarında bu makinaların sürekli yenilenmeleri gereken ve ciddi maliyet tutan kazı bıçaklarının Türkiye’den tedarik edilmesini sağladık.
BU FİRMALARI SEÇERKEN NELERE DİKKAT EDİYORSUNUZ?
Firma seçimindeki en önemli kriterlerimiz bizimle uyumlu çalışması, kaliteden ödün vermeden zamanında teslimat gerçekleştirmesi, satış sonrası servisinin bizleri ve işvereni memnun edecek seviyede olmasıdır. Doha Metro Projesi gibi prestij projelerinde zamanında teslimat ve kaliteli servis, fiyat etiketinden daha önemli. Çünkü bilirsiniz ki siz işi zamanında ve kaliteli yaparsanız, işvereninizi memnun edebilir ve para kazanabilirsiniz. Ama proje devam ederken bütçeden tasarruf edeyim diye, kaliteden ve uyumdan ödün verirseniz, oluşabilecek riskleri de kabul etmeniz gerekiyor. Altın Hat, Katar Devleti kadar bizim için de bir prestij projesiydi. Bu açıdan tedarik süreçlerinde ince eleyip sık dokuduk.
YAPI MERKEZİ’NİN BÖLGEDEKİ DİĞER PROJELERİ HAKKINDA DA DETAYLI BİLGİ VEREBİLİR MİSİNİZ?
Yapı Merkezi olarak şu anda Körfez Bölgesi’nde, Katar dışında Suudi Arabistan’da 2 önemli projemiz devam ediyor. Bu projelerden birisi Jubail Bölgesi’nde Suudi Demiryolları’nın İran Körfezi’ne açılan limanlarına bağlanması ile ilgili kritik öneme sahip bir projedir. Bu proje kapsamında yapmakta olduğumuz demiryolları çok kompleks boru yapıları içeren rafineri ve endüstriyel tesisler arasından geçiyor. Bu noktada, ilgili tesisler ile koordinasyon sağlanması, patlama riski çok yüksek noktalarda yüksek bir dikkat ile çalışılması gibi kısıtları şu ana kadar hiçbir sorun olmadan yürütmekteyiz. Diğer projemiz ise Cidde’de bulunan ve talihsiz bir yangında tahribat geçiren Cidde Hızlı Tren İstasyonu’nun yangın sonrası onarılması projesidir. Bu projemiz de rekor bir hızla tamamlanma noktasına gelmiş olup, istasyonda bir aydan fazla süredir, sınırlı da olsa hizmet veriliyor.
YAPI MERKEZİ OLARAK BÖLGENİN EN ÖNEMLİ PROJELERİNDEN BİRİNİ YÜRÜTÜYORSUNUZ. BÖYLESİ ÖNEMLİ BİR PROJENİN BİR TÜRK FİRMASI TARAFINDAN YAPILMASININ TÜRKİYE’NİN İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN GELECEĞİ AÇISINDAN ÖNEMİ NEDİR?
Herşeyden önce Türk müteahhitlerinin dünyanın her bölgesinde çalışabilme yetkinliğine kavuşmuş olması artık bilinen bir durum. Dolayısıyla bizlerin ciddi yatırım bütçeleri bulunan Körfez Bölgesi ülkelerinde olmamız son derece doğru bir stratejidir. Yeterliliğimize uygun düşen oldukça büyük bir projeyi bizlerin yapıyor olması aynı zamanda Türk müteahhitliğinin bölgedeki varlığını da görünür hale getiriyor.
SON OLARAK EKLEMEK İSTEDİĞİNİZ BİR ŞEY VAR MI?
Katar, Türk müteahhitler için önemli pazarlar arasında yer alıyor. Yüksek kalite gereksinimleri, hızlı proje talebi ve yüksek teknoloji içeren yapıları ile zorlukları olsa da ödeme ve finans gücü olan bir pazar olması sebebiyle dünya çapında rekabetin yoğun ve zor olduğu bir pazardır. Burada yeni projeler kazanma gayretimizi sürdürmekteyiz.
